quote:
small brother schreef op 22 mei 2012 om 20:44:Bedankt voor je uitvoerig ingaan op mijn post. Ik ben blij dat we iets van een gemeenschappelijke of overlappende basis hebben.
1. Naarmate er meer begrip is, is er minder noodzaak of reden om op alles in te gaan en de eigen woorden te onderbouwen. Uiteindelijk is het ook niet nuttig om alle inzichten gelijk te hebben – als de kern gelijkgestemd is.
2. Dat neemt niet weg dat ik graag op alle punten inga om mijn inzichten te verduidelijken.
Omwille van de eerste overweging kies ik een paar kernpunten, onder bereidverklaring om in lijn van de tweede overweging desgewenst op elk ander punt ook in te gaan.
Oké. Ik zal nog wel even kijken naar mijn vorige grote posts of daarin nog iets is waarover ik het toch verder zou willen hebben, maar dat komt dan wel in een aparte post. Deze post is zó al weer rijkelijk lang.
Ik houd me nog maar eens aan mijn gewoonte om alles te achten wat er in een post staat en de hele post door te lopen en daarop dan commentaar/antwoord te geven waar dat volgens mij van toepassing is.
quote:
quote:
Trajecto:
Je zegt dat men tegenwoordig met vertalen niet meer zo zuiver mogelijk overzetten bedoelt? Wat bedoelt men dan wel?
Men legt de accenten anders dat wel, maar of men niet meer zo zuiver mogelijk overzetten wil...(?) Vroeger was men vooral woordgericht en nu denkt men meer in de hele samenhang van de zin. Dat laatste heeft een groter gevaar in zich van verdonkermanen van andere mogelijke betekenissen, bij-betekenissen of diepere betekenissen die achter de "tekst op het eerste gezicht" kunnen liggen.
De tegenstelling tussen “woordgericht” en de “samenhang in de zin” klopt m.i. niet. Elke vertaling poogt de samenhang van zin en hoofdstuk te geven. ...
Dat laatste natuurlijk wel, maar ik dacht eraan dat in de SV het zó woordgericht is dat men bijvoorbeeld ook Hebraïsmen op woord- of woordgroepniveau introduceerde. Dat is nogal een speciaal iets wat men dan tegenwoordig niet meer wil doen.
In feite is zo'n manier van vertalen en het maken van nieuwe woorden/woordwendingen overigens ook iets waartegen jij geen bezwaar zult hebben. Je hebt het niet met deze woorden aangeduid maar in feite is het juist een "instrument" waar je voor pleit, lijkt me. Hiermee creëert men ook wel taalverandering maar niet de soort die jij juist afwijst, neem ik aan.
quote:
... Het verschil dat er wel is, is dat de statenvertaling rekent met een samenhang binnen de gehele bijbel, terwijl deze samenhang in de wetenschap juist onmogelijk is. Zelfs verschillen in stijl in een enkel bijbelboek worden nog in de wetenschap aangegrepen om aan te geven dat er verscheidene geesten achter dat bijbelboek schuilen. Want de wetenschap gelooft niet dat er een eenheid van geest achter de verschillende schrijvers schuil gaat, en evenmin gelooft de wetenschap dat wat de bijbel zegt ook waarheid is, en bovendien rekent zij met aanpassingen en langzame totstaanskoming van verhalen inclusief identiteitsfraude door latere schrijvers en redacteuren.
Acht jij stijlbreuken in bijvoorbeeld een enkel Bijbelboek -- eventueel geldend voor slechts enkele verzen in een hoofdstuk -- van geen enkel belang? Als je aanneemt dat de tekst zoals we die hebben "per definitie" tot in elk woord en elk vers de correcte is en dat er nooit dingen zijn ingeslopen die er niet in geslopen hadden moeten zijn dan is al zulk onderzoek een onnuttig tijdverdrijf. Het is voor mij echter moeilijk voor te stellen dat je dat tot in alle details zo stelt.
Laat ik het even scherp stellen aan de hand van een hypothetisch voorbeeld: Zeer moeilijk is het voor mij voor te stellen dat je bijvoorbeeld in een boek met zeer verzorgde plechtige stijl met twee verzen erin die geheel afwijken qua stijl en waar bij weglating van die verzen er ook geen hapering in loop van het geheel optreedt je niet gaat vermoeden dat de twee stijlbreuk-verzen er oorspronkelijk niet tussen stonden. (Dat kan natuurlijk alleen door iemand worden gezien die goede kennis van de brontaal heeft, maar ik ben toch wel geneigd om wetenschappers in dezen niet geheel te negeren.) Verbiedt jouw wijze van geloof het om dit van belang te achten en dien je het in jouw wijze van geloven simpelweg te aanvaarden dat Gods Woord nu eenmaal deze eigenaardigheid vertoont? Een verklaring kan ook zijn dat via voortschrijdende openbaring de verzen erbij zijn gekomen, maar dan duikt direct de vraag op hoe je de onveranderlijkheid van Gods Woord ziet. (Een toevoeging die altijd al bedoeld was, maar er niet stond, misschien?)
Graag sowieso een uitleg erover hoe je die ziet, want de meest voor de hand liggende gedachte daarbij dat oertekst van de Bijbel in ieder geval een grote rol speelt -- en dat die gezocht moet worden (ook met wetenschappelijke middelen) en dat veranderde versies minder belangrijk zijn, hang je duidelijk niet aan. (Die veranderingen kunnen helpen om de theologische ontwikkelingen te bestuderen, maar daarmee ben je het dus denkelijk oneens.) (Dit heeft op zich niet direct met vertalingen te maken, natuurlijk.)
- Omschrijven van de houding zoals ik denk dat die bij de niet-deskundige gelovige er was vergelijkend met die van een gelovige nu die geen speciale studie heeft gedaan:
Vroeger was het voor de gemiddelde mens waarschijnlijk zo dat men dacht dat de tekst juist was en dat "de geleerden" het wel goed hadden uitgezocht en dat er geen fouten in zaten. Nu zal het naar mijn idee door het bekend zijn van dingen als stijlbreuken juist voor menigeen nogal stijfhoofdig en eigenlijk zelfs weinig godvruchtig overkomen wanneer iemand zoals jij eigenlijk blijft stellen dat de Bijbel zoals hij overgeleverd is feilloos is. Men gelooft in de feilloosheid van Gods Woord maar niet dat dat Woord zonder rommelarijen voor ons is komen te liggen. Men heeft zijn best gedaan (werk voor geleerden) om het feilloze woord weer terug te vinden maar zoals alle dingen die menselijk zijn is, is ook dit niet feilloos gelukt. Maar men zal wel eventueel nog verbeteringsmogelijkheden zien als resultaat van onderzoek en eventuele brontekstvondsten.
Dit is dan overigens een andere kwestie dan het maken van vertalingen van de Bijbel.
quote:
Maar goed, terugkomend op je punt van zo zuiver mogelijk overzetten: inderdaad, de wetenschap probeert niet meer zo zuiver mogelijk de woorden weer te geven van de auteur. De wetenschap probeert te begrijpen wat de functie was van de woorden van de auteur in die tijd, en dan vervolgens kijkt de wetenschap of die functie in onze tijd nog wel wordt gedekt met zulke woorden. Dat betekent dus dat de wetenschap principieel niet rekent met woorden, maar met bedoelingen. En bovendien betekent dat dat de wetenschap heel veel precieze kennis nodig heeft van de taal en de gebruiken in de brontaal en in de brontaaltijd. Het is principieel niets minder dan de hele wetenschap van geschiedenis in de bijbel inplanten. Logischerwijs is dat een zaak van altijd nieuwe inzichten. Want zelfs als we de geschiedenis net zo concreet hadden als dat het een ander land en een andere cultuur land in het hier en nu van 2012 zou zijn, zijn er altijd diepe kloven tussen hetgeen we zien en weten, en hetgeen wij daarvan betekenisvol duiden. De wetenschap grijpt hiermee ver boven haar macht.
Uiteraard zit er waarheid in wat je nu zegt, maar wat is het zo zuiver mogelijk overzetten van de woorden? Taal en woorden zijn nu eenmaal een gecompliceerd instrument. Soms kan het toch beter zijn om niet enkel de hoofdbetekenis van een woord te beschouwen en die dan in de doeltaal over te zetten naar een woord met eveneens die hoofdbetekenis. Het is toch niet moeilijk in te zien dat zo handelen op verschillende plekken tot vreemde taal zou leiden die echt niet steeds de lezer toch wel tot hetgene zou leiden dat bedoeld werd.
Het streven om hier toch verbetering te bereiken is niet vreemd men zal inderdaad soms boven zijn macht grijpen maar helemaal het maar van tafel vegen gaat mij toch echt wel wat ver.
Wel is het zeker zo, dat juist omdat Bijbelse woorden vaak meerdere betekenissen hebben -- zowel eventueel rechtstreeks als door figuurlijk gebruik van het woord -- het uiterst moeilijk kan zijn om in de doeltaal deze veelheid mee te nemen. (En verborgen betekenissen die niet tot ons doordringen
kunnen we niet meenemen.)
En aan de doeltaalkant moeten we vermijden om niet-bedoelde bijbetekenis te introduceren.
quote:
Bovendien verwaarloost zij daarmee het punt (zij keert zich daar juist principieel van af) dat de schrijvers van de bijbel bij het schrijven met God en met God’s Woord in hun hoofd zitten, en niet zozeer met de cultuur en gebruiken van hu eigen tijd. Laat staan dat er ook nog zoiets moet gelden als een geinspireerde beinvloeding door iets van God.
Niet zozeer met de cultuur en gebruiken van hun eigen tijd, maar dat is toch niet "helemaal niet" mag ik wellicht aannemen. De Bijbel is toch ook een geschiedenisvertelling en daarin zitten deze zaken er wel automatisch in.
quote:
quote:
Trajecto:
Ik vraag me een beetje af wat je beoogt met je uitgebreide behandeling en herbehandeling hier op het GKv-forum van de door jou aangehangen uitgangspunten en randvoorwaarden die bij vertalen van de Bijbel aanwezig zouden moeten zijn. Is het een onderdeel van een veldtocht om de GKv om te stemmen of is het gewoon een gedachtenuitwisseling met wat forum-members?
Ik geloof dat de geest van onze tijd wordt geopenbaard en geformaliseerd via de status van de bijbel als het Woord van God.
Dit is een wat ontwijkende opmerking. Je bedoelt vermoedelijk dat de huidige tijdgeest een (valse) status wordt verleend van goddelijke juistheid; een impressie die de argeloze lezer mee krijgt doordat Gods Woord is gecontamineerd geraakt met ingevlochten moderne cultuur. Als voortvloeisel is dan de contaminatie niet meer als zodanig herkenbaar en schijnbaar verheven tot goddelijkheid.
Dit alles verklaart echter niet echt iets omtrent jouw beweegreden, hier in dit topic op dit forum vooral op de(/jouw) uitgangspunten te willen hameren in dit topic (al kom je nu ook met concrete voorbeelden; waarvoor mijn dank).
quote:
quote:
Trajecto:
Bij beide gevallen is het misschien toch inmiddels tijd om over te stappen naar het behandelen van practische punten in dit topic. Voorbeelden die een illustratie geven bij de theorie dat wat je verderfelijk acht ook ongelukkige resultaten heeft gegeven.
Voorbeelden graag -- daar is het topic nou juist zo mooi voor!
1. Wereldse gronden om de moderne vertalingen te verwerpenOmwille van eerdere posts begin ik nu eens met een benadering vanuit de “radicaal andere orde” dan een geestelijke.
Er zijn drie wereldse overwegingen die relevant zijn.
1. Ten eerste de aard van hetgeen vertaald wordt. De wereld in opdracht van zinnige christenen beschouwt hetgeen vertaald wordt niet als een essentieel juridisch of heilsdocument, maar als een verzameling van documenten waaruit de mens van nu ook nu mee uit de voeten kan voor dagelijks gebruik. Dat is een benadering die afbreuk doet aan de realiteit en het belang van de bijbel als ontsluitingsbron van de hemel voor de schepping die is overgeleverd aan de dood.
2. Ten tweede de aard van de maatschappij van de taal. Onze taal is een taal van een maatschappij zonder erkenning van gezag. Daardoor kent de maatschappij geen of weinig leiding en normering. Je ziet het aan het gezag en status en aanspreekvormen van overheid, ouders, en onderwijzenden. En je ziet het ook aan een vreselijke inconsequente omgang met de taal zelf, tot in formele zaken, zoals tot uitdrukking gebracht in het zogenaamde groene boekje. De maatschappij wordt meer geleid en gestuurd door hetgeen populair is en praktisch wordt toegepast, dan door de voorgaande generaties geleerd. Dat zie je terug in de taal en omgang met taal in de veranderende woordenboeken.
3. Ten derde de aard van de wetenschap. Daar ga ik gelet op de reacties in deze draad wat dieper op in. Een belangrijke wereldse grond om de wetenschap achter de moderne vertalingen te verwerpen wordt gegeven door de zwaktes en onwetenschappelijkheid van de wetenschap zelf. Namelijk bij het normatieve leerstuk van de wetenschap dat een taal niet een kostbaar instrument is van verbinding met het verleden, maar integendeel dat taal juist zelf als instrument normloos is, en normatief veranderlijk is met de maatschappij, en continu aangepast moet worden aan de veranderde maatschappij. En daardoor blijven begrippen die veranderen in gebruik of betekenis niet in stand als communicatoren van het oude begrip of het oude gebruik.
Opschrift klopt niet of is onduidelijk. Het doet vermoeden dat je iets gaat opsommen wat vanuit wereldse invalshoek de nieuwe Bijbel-vertaling diskwalificeert en dat blijkt niet te zijn wat er volgt. Wat er wél volgt is dat je een beschrijving geeft van motieven die bij de het maken van en nieuwe Bijbel-vertaling naar je idee een rol spelen plus een opmerking waarom die vanuit godsdienstig standpunt naar jouw idee fout zijn en verworpen dienen te worden. Dat is geheel iets anders. Ik geef even wat commentaar los van het onjuiste opschrift, na onderstaand voorbeeld waarin ik toon dat je niet onder correct opschrift werkt.voorbeeld betreffende 1:
"Ten eerste de aard van hetgeen vertaald wordt. De wereld in opdracht van zinnige christenen beschouwt hetgeen vertaald wordt niet als een essentieel juridisch of heilsdocument, maar als een verzameling van documenten waaruit de mens van nu ook nu mee uit de voeten kan voor dagelijks gebruik."
tot zover een vaststelling en geen werelds argument tegen de nieuwe vertaling
"Dat is een benadering die afbreuk doet aan de realiteit en het belang van de bijbel als ontsluitingsbron van de hemel voor de schepping die is overgeleverd aan de dood."
dit is absoluut geen verwerpen van de nieuwe vertaling op wereldse grond maar een vaststelling vanuit geloofsoogpunt die argument kan zijn om de vertaling vervolgens te verwerpen (vanuit geloofsoogpunt dus)
ad 1. Ik denk dat de opdrachtgever -- hier dus het NBG -- als de insteek van
een mens van nu ook nu mee uit de voeten kan voor dagelijks gebruik als een belangrijke zaak ziet. En daarbij heeft men in dit geval aan de gelovige gedacht plus kerk, terwijl bij de Groot Nieuws Bijbel gedacht is aan niet-gelovigen die er kennis van willen gaan nemen.
Intenties die niet onmiddellijk verwerpelijk klinken, maar toch...
(Op zich zou een protest rechtstreeks in de richting van het NBG een mogelijkheid zijn bij de mening die jij hebt. Naast het hier aan de orde stellen van de kwestie zou je dat dus kunnen overwegen.)
ad 2. Mee eens, al zal bij uitgebreider eropin gaan er ongetwijfeld tussen jou en mij er een verschil in belang van afzonderlijke punten en een differentiatie in nuance optreden.
ad 3. Taal is niet normloos en hangt samen met cultuur en maatschappij. Vergeet niet dat
elke vertaling ook in enige tijd is samengesteld en dat dat niet in een tijd van "neutrale normen, cultuur en maatschappij" is gebeurd, want een zodanige tijd is een denkbeeldige tijd die zich niet voordoet op enig moment waarin een vertaling gemaakt werd of gemaakt wordt.
quote:
Daar krijg je dus de bijzondere situatie dat de veranderingen als basis en norm van vastlegging gelden, en dat hetgeen vast is gebleven van oude tijden, moet worden aangepast om betekenisvol te blijven in veranderde tijden. Dit nu is het instand brengen van een enorme babelonische spraakverwarring. Want hoe zou je een begrip in het verleden nog kunnen invoelen als je zelf al bent veranderd, en het oude begrip alleen kunt geformuleerd krijgen in je eigen veranderde begrippen en taalklanken?
Dat is een probleem, maar op zich niet een probleem dat niet ook al bestond ten tijde van het maken van de Statenvertaling of in het Engels de KJV. En basisbegrippen als bijvoorbeeld vreugde en verdriet blijven van alle tijden.
Heel lastig is dan wel weer dat deze begrippen ook vaak niet los van cultuur en norm kunnen optreden. Het kan sterk samenhangen met wat een verwachting dicteert en verwachtigen hangen samen met cultuur en norm.
Het puur van een taal van nu voorzien van gebeurtenissen en emoties die optraden in een heel andere tijd geven een vreemd verhaal waarbij vanalles met elkaar zou moeten kloppen: het gebeuren van toen met taal die toch de instelling en cultuur van nu aankleeft en dat gaat eigenlijk niet.
quote:
Maar behalve dat het een uitdaging biedt die geen norm van universele ijking kent, is het grotere probleem dat hetgeen in de oude maatschappij geldt als vast en onbuigzaam, in de veranderde maatschappij wordt gemaakt tot wat die maatschappij in de kern is: een veranderende chaos, zonder eenduidigheid die de tijden overleeft. Dit onderwerp is niet los te zien van de rol van de woordenboeken. Als er bijvoorbeeld een commissie zou zijn tot bescherming van de taal als norm van het heden en sleutel tot het verleden, dan krijg je een ijking en een normering die de tijd kan overleven. Zodat woorden als te gek, of gaaf, of vet*), altijd verbonden blijven aan de tegenstelling of bijzonderheid waar zij uit voortkomen. Het is als je er bij stil staat eigenlijk raar dat enerzijds talen als het fries of retoromaans actief worden beschermd en instand gehouden, maar anderzijds de eigen veel meer essentiele taal van dagelijks begrip en communicatie overgeleverd wordt aan de waan van het gebruik op straat van alledag. De taal biedt gereedschap. En elk gereedschap behoeft een gebruik waarvoor het bedoeld is, en een steeds terugkerende vergelijking met het gebruik waarvoor het gemaakt is. En juist als hierin trouw wordt betoond, is het anderssoortig of oneigenlijk gebruik grappig of betekenisvol. Maar door dat laatste gebruik te benoemen als het correcte taalgebruik, ontneem je het juist de eigen specifieke kleur en betekenis. Vervlakking is het resultaat. Niet alleen van de taal, maar door de taal ook van de maatschappij en van het begrip van de geschiedenis.
Zeker. Dat klopt.
*) Vooral bij "te gek" kan het nog wel eens verwarrend zijn. Soms weet je niet of iemand moppert en bedoelt dat iets slecht en onprettig verliep of mislukte (wat dus in de gewone betekenis erbij past) of dat hij vertelt dat iets zo geslaagd en leuk is/was (gebruik in modetaal). Gaaf of vet zitten meestal wel in een zodanige zin dat het duidelijk is dat het een gewone zin is of dat het een zin is met modieus woordgebruik.quote:
Een vertaling is daarom noodzakelijkerwijs eerder te verstaan als een overbrenging van de taal als instrument, dan als overbrenging van de gebruiken die afwijken van de stambetekenissen. Een ideaal om meer precieze of anderssoortige duidingen te willen brengen is leuk en aardig voor de wetenschap die zich bezighoudt met etymologie, maar is wetenschapelijk niet bepaald een rots om op te bouwen. Sterker nog, juist ook de etymologie zal in de tijd haar betekenis verliezen als alle vormen van oneigenlijke omgang met betekenissen worden overgedragen aan nieuwe generaties als taaleigen betekenisvolle onderdelen. Evenzo is een benadering van een vertaling als uitdrukking van een doeltaal die eigen gebruiken en woordomgang heeft aardig voor de wetenschap van moderne klank-kleuren, maar wetenschappelijk is het vluchtig en niet bepaald een rots om aan een generatie mee te geven.
We hebben hier niet iets als de Académie française en zelfs die heeft meen ik toch aan invloed ingeboet. Ik zou zoiets wel graag hebben hier, maar ja, ik denk niet dat zoiets hier er komt.
Met dat alles valt echter niet te ontkennen dat een taal een ontwikkeling doormaakt en dat dat niet iets is van alleen de laatste decennia, al is er weleens meer stabiliteit geweest.
Modetaal verdwijnt gelukkig voor een flink deel wel weer. Sommige dingen blijven hangen en worden later niet meer als modetaal gezien.
quote:
Daarom is in een veranderende maatschappij een bijbel in de spreektaal en een drempelverlagend taalgebruik precies afbrekend wat de bijbel probeert te brengen: een Woord dat vast en zeker is, en in alle tijden onveranderlijk blijft. Met als neveneffect dat als de tijd ver voortgeschreden is ook niet meer te meten is wat de bijbel in onze tijd voor ons nu eigenlijk wilde zeggen. Op dat moment is de bijbel inderdaad niet meer los te zien van de tijd waarin zij is geschreven of vertaald. En op dat moment zal ook niemand meer serieus rekenen met de eerste gemeente en de normativiteit van hetgeen over die gemeente wordt gezegd. Want in elke maatschappij is dan terug te vinden dat de bijbel steeds iets anders werd geformuleerd als de maatschappij ook iets anders was. En de leugen dat de normen van de tijd van toen niet meer gelden voor de veranderde tijden van nu, zal dan beschikbaar zijn als onweerlegbaar bewijsbare waarheid.
Men kan de onveranderlijkheid van het Woord inderdaad weerspiegelen door in een vertaling ook zo'n eeuwigheid te verlenen dat men hem nooit of op zijn minst hoogst zelden aanpast qua vertaling hier en daar. Ook al is een vertaling "slechts" een vertaling, het "werkt" wel om zo te werk te gaan. Vergeet echter niet dat die vertaling ook in enige tijd is samengesteld en dat dat niet in een tijd van "neutrale cultuur en maatschappij" gebeurt, want een zodanige tijd is een denkbeeldige tijd die zich niet voordoet op enig moment van een vertaalproject.
quote:
Voorbeelden.
Het gevaar van voorbeelden is dat mensen die gaan gebruiken als ijkmiddel voor het geheel. Moderne vertalers bedienen zich er graag van. Maar een voorbeeld is niet meer dan een illustratie van hetgeen wordt gezegd of gedacht. Een illustratie moet de geesten scherpen om op andere plaatsen niet mìnder kritisch te zijn. En een illustratie mag dus nooit dienen om de andere plaatsen maar in goed vertrouwen gelijk te schakelen. Want èlke bijbeltekst heeft haar eigen plaats en waarde.
Zeker. Daar ben ik het mee eens. Niettemin is het geven van voorbeelden een goede zaak. Het geeft meer duidelijkheid die anders, ergens in een soort zwevend domein waarin men iets bekritiseert maar te weinig concretiseert, niet te vinden is.
quote:
Ik gaf al het voorbeeld van de talenten als anachronisme. Het is tekenend dat begrippen die vanuit de bijbel hun weg vinden in de maatschappij, vervolgens niet meer gebruikt kunnen worden als vertaling van diezelfde bijbel – omdat het in de maatschappij iets anders betekent. Een ander voorbeeld komt van David:
Psalm 147: Hij geneest wie gebroken zijn en verzorgt hun diepe wonden.<> Hij geneest de gebrokenen van hart, en Hij verbindt hen in hun smarten.
Bij een gebroken iemand kan iedereen zich iets voorstellen. Maar dat staat er niet: er staat gebrokene van hart. Maar dat laatste betekent in het hedendaags Nederlands liefdesverdriet. En is dus geen goede vertaling. En ziedaar weer een anachronisme: dat wat aan rijkdom afstraalt op de wereld leidt ertoe dat hetgeen God brengt onbruikbaar wordt. Maar het is juist het verdriet en de gebrokenheid van het hart in bijbels perspectief dat de lading en inhoud geeft aan het begrip liefdesverdriet. De lading die er ergens in de maatschappij dus wel zal zijn, of gevoeld, komt niet meer uit de bijbel. Wat je hier ziet is dat de moderne vertaalwetenschap véél letterlijker omgaat met de taal dan de grondtekst doet (zie ook de formulering "genezing van diepe wonden"). Hoe kan het ook anders, want de letterlijkheid van de grondtekst is veel bloemrijker, dan de doeltaal in haar armzaligheid.
Ehm... ja. Ik hoop dat je hier niet bedoelt, dat in het algemeen gesproken, het Nederlands een armzalige taal zou zijn. Dat zou ik dan in ieder geval niet willen onderschrijven. En ook wil ik voor zover dat mogelijk is mijn steentje bijdragen eraan, dat het Nederlands niet armzalig
wordt.Een voordeel van de Bijbel in een wat oudere Nederlandse taal laten blijven is dat een effect wat je hier noemt minder snel hinderlijk wordt. Het is gemakkelijker te vermoeden en aan te voelen dat met gebrokenen van hart wellicht wat anders wordt bedoeld dan men in huidig taalgebruik misschien aanvankelijk even denkt dat er bedoeld wordt, als het geheel in een omgeving staat van wat sowieso al geen spreektaal van nu is. En om de lezer goed te begeleiden en niet een verkeerde weg in te laten slaan, zie ik graag een noot met verklaring en dat zie ik liever dan opeens een ander woordgebruik.
quote:
1 Sam.23:9 David wist wel dat Saul kwaad in de zin had.<> Als nu David verstond, dat Saul dit kwaad tegen hem heimelijk voorhad
Dit voorbeeld geeft aan hoe de verandering al ingezet wordt op het moment dat de vertaling uitkomt. Verstaan of te verstaan geven zegt iets over begrijpen of kennis overdragen. Het geeft geen status aan, maar een actie. Dat is veranderd in kennis die bij David aanwezig was. Maar het toegevoegde woordje “wel” is iets van onze eigen maatschappij. Want het betekent “goed”. Het betekent dat David heel goed wist dat Saul kwaad in de zin had. Maar het woordje “wel” is de klank en kleur van het vooroordeel bij iemand die al iets verwacht, maar het juist nog niet 100% zeker weet. Het is dezelfde aard en constructie die wordt gebruikt bij de uitdrukking: “dat wist je zeker wel”. Daar wordt helemaal niets met zekerheid gezegd, maar daar wordt (eerder) een waarschijnlijkheid aangegeven. In de schrijftaal niet te onderscheiden, maar in de spreektaal een wereld van verschil. Dus, dit voorbeeld is niet alleen een verandering van de grondtekst, maar ook een verandering die in de loop van de tijd een kant op gaat waarvan we nu niets met zekerheid kunnen zeggen, zelfs niet met ons woordenboek in de hand.
Inderdaad, een ongelukkige vertaling. Het woordje
wel is hier te vaag o.a. doordat het geschreven en niet gesproken zich aan ons voordoet. Als je het vers los ziet kan het woordje "wel" zelfs als iets wat een zekere nonchalantheid geeft worden uitgelegd, maar dat zal bij het vers in context gelezen zich niet voordoen.
Voor een juiste vertaling die wat gewoner klinkt in huidig Nederlands zou je de brontekst moeten raadplegen.In de KJV staat
9 And David knew that Saul secretly practised mischief against him;. Als dit correct zou zijn, zou gewoon "weten" volstaan zonder de toevoeging van het wat wazige "wel". Als er feitelijk toch in de brontekst het verstaan/begrijpen aan de orde is en eventueel toch lichtelijk het proces van het "gaan begrijpen" dan is een andere vertaling beter.
quote:
1 Tim.4:8 Oefening van het lichaam heeft wel enig nut <> Want de lichamelijke oefening is tot weinig nut;
Dit voorbeeld geeft aan hoe de huidige omgang met de taal de vertaling belemmert. Want als wij lezen dat iets tot weinig nut is, dan voelen we dat aan als helemaal geen nut. Maar er staat “weinig” nut. Dus is de vertaler genoodzaakt om een constructie te bedenken om weer betekenis te geven aan wat er gewoon al staat. En maakt hij ervan “wel enig” nut. Het is opnieuw de veranderende maatschappij die de normen verwerpt die maakt dat de norm niet meer betekent wat het zegt. Net als de snelheidsborden in het verkeer; met extra borden die dan vermelden: “50 de uiterste limiet.” De limiet geeft een uiterste aan, maar dat wordt niet meer gevoeld, dus schrijven we “uiterste” limiet. Net als de borden: “ga terug”op de snelwegen. De norm is er al wel, maar deze wordt niet door iedereen meer gevoeld. En dus wordt het uitgeschreven. Maar vergeten wordt dat als “weinig nut” een klank heeft van “geen nut” dat de juistere (gevoels)waarde is als je omgaat met wat er staat geschreven. De vertaling breekt dus een stuk inzicht en groei af.
Ja. Dit veranderen van betekenis is in de aanvang mogelijk voortgekomen uit de (misschien wel tamelijk) Nederlandse gewoonte om iets zo te formuleren dat men er moeilijk op gevangen kan worden. (Een voorzichtigheid die ik zelf ook bezit en waar ik ook achter sta, overigens.) En dan kon het gebeuren dat iets "van weinig nut was" aangezien men geen nut zag maar wel zo voorzichtig was om niet te zeggen dat elk mogelijk nut absoluut ondenkbaar was. Aangezien het echter toch wel duidelijk was dat men eigenlijk de nuttigheid als uitgesloten zag kan het vervolgens standaardtaal geworden zijn voor "geen nut".
De verandering in de NBV lijkt me hier te billijken.
quote:
Genesis 18,12 Daarom lachte ze in zichzelf. Zou de liefde voor mij dan nog weggelegd zijn? dacht ze. Ik ben immers verwelkt, en ook mijn man is al oud. Zo lachte Sara bij zichzelve, zeggende: Zal ik wellust hebben, nadat ik oud geworden ben, en mijn heer oud is?
In dit voorbeld zie je een maatschappelijk veranderd begrip (liefde) terugkomen in de bijbel, waardoor de werkelijke betekenis van liefde er niet meer past, en de bijbeltekst tot een leugen maakt. Immers Sara zou dan geen liefde meer kennen en genieten met Abraham.
Dit is een geval dat nogal speciaal is. Wat jij zegt is zo. Verder voel ik er een soort vreemde hernieuwde preutsheid (die eigenlijk vreemd is aan onze tijd) in de wijziging en die daarbij dan inderdaad ook nog het woord liefde op zijn minst voor gebruikt in de Bijbel minder meerduidig blijft.
quote:
Filippenzen 4:17 ik ben er juist op uit dat het tegoed op uw rekening oploopt. <> maar ik zoek de vrucht, die overvloedig is tot uw rekening.
Dit voorbeeld geeft aan hoe de behoefte om dichter bij de doelgroep te komen gewoon de bloemrijkheid van de tekst geheel omlegt. Hier zie je een voorbeeld dat het resultaat zodanig specifiek (materialistisch) wordt geformuleerd, dat van de oorspronkelijke bedoeling in overdrachtelijkheid weinig overblijft. De vertaler heeft dus geprobeerd in onze eigen tijd een overdrachtelijkheid in te bedden die de geestelijke gaven en de geestelijke vruchten verbindt met de reële giften en reële compensatie. Maar het materialistische is wat er staat, en de overdrachtelijkheid mag de theologie er zelf nog in leggen.
Inderdaad. Het woord "rekening" doet mij onwillekeurig toch al direct aan moderne bankzaken denken. Beter kan dat afgezwakt worden door de verdere SV-tekst, dan nog verder ondersteund worden door de nieuwe tekst. In het laatste geval wordt de eigenlijke diepte maar extra versluierd.
quote:
2. Christelijke overwegingen
Het voorgaande is voor een christen niet zo heel interessant. Als er een ander woord wordt gebruikt, om welke reden ook, dan is een christen gelijk geneigd om zich af te vragen welke bijzondere oorzaak er zou kunnen zijn om af te wijken. Dus een christen zoekt altijd de trouw (gehoorzaamheid) te waarborgen, en vanuit de trouw wordt gekeken of er wel voldoende wordt tegemoetgekomen aan zo getrouw mogelijk de grondtekst volgen. En dan is er bij de moderne vertalingen om de andere regel wel een ernstig bezwaar te maken. Wie van die gezindheid is, die begrijpt mij wel en die heeft geen voorbeelden nodig. Ik richt mij dus op een andere groep en een ander doel: de groep die reeds heeft gewogen en geoordeeld. Maar niet ziet. En het doel is niet meer dan de illustratie van de definitiefheid van het oordeel.
Ja, maar tot wie richt je je nu? Het lijkt of je er vanuit gaat dat
de trouwe christen (maar niet een theoloog en expert) het allemaal weet en kan checken of de originele bedoeling bij elke elk vers en elke passage feilloos in een nieuwe vertaling verwoord wordt. Dat is toch illusoir? Voor zover men al een zeer gedetailleerd idee heeft van een passage is die met behulp van de Statenvertaling of de NBG51 geleerd en tot stand gekomen en als daarin iets niet klopt maar men het altijd zo gehoord heeft wil men hetzelfde horen en voelen bij een nieuwe vertaling ook al behoudt die dan dezelfde fout. Dat is dus geen optimale weg. Natuurlijk hebben we zo onze standaardformuleringen in het hoofd en daarbij voelen wij ons thuis en dan is het vervelend als die opeens er niet zijn. (ik geef aan het eind van deze post nog een voorbeeld).
quote:
De wereld vertaalt vanuit het vooroordeel dat er vanuit zeer oude tradities iets van geloof is overgeleverd waarin de christenen hun geloof hebben ingelegd. Vertaling die aan de theologie voorafgaat probeert de oorspronkelijke bronnen in hun eigen recht in hun eigen tijd te waarderen, zonder christelijke inlezingen en aanpassingen.
Het gaat de wetenschap er dus niet om om in één klap het christendom omver te halen, maar het gaat erom om met een nieuwe onchristelijk elan (zonder dat geloof dat alles samenhangt onder het bewind van een enige God) nuchter en kritisch naar de bronnen te kijken. Elk individueel afzonderlijk tekstgedeelte waar ingebrachte theologie wordt gevonden in een vertaling draagt dan al het bewijs dat het Woord van God van de christenen niet echt het woord van God is, maar het woord dat de christenen voor zichzelf hebben gemaakt. De wetenschap probeert zeker niet het geloof van de christenen onderuit te halen. Maar zij probeert wel te bewijzen dat het geloof van de christenen voortkomt uit van alles (de overlevering), maar niet uit zogenaamde onfeilbare en onveranderde bronnen. De wetenschap spreekt en leert vanuit de kennis dat de bronnen reeds tegenstrijdig zijn en dat geen moedermens op deze wereld een gezaghebbende bron kan claimen te hebben. Want het gezag wordt gededuceerd vanuit een ruimer begrip dat elke overlevering een magere (feilvolle) weergave is van een onbekende bron.
Zo kun je het inderdaad stellen, met dien verstande dat het denk ik meer slaat op algemeen onderzoek naar wortels van het christendom, dan dat dat geheel ook bij het Bijbelvertalen steeds zeer uitgebreid wordt toegepast. Wel is het zeker zo dat men tot de oertekst wil naderen zo ver als dat mogelijk is en de theologie die eruit voortgekomen is eraf wil halen voor zover die is doorgedrongen in de tekst en die beïnvloed heeft. Daarnaast heeft bij de NBV de gemakkelijke leesbaarheid nogal fors op de voorgrond gestaan. Te fors denk ik; dat helaas wel.
Ik denk toch dat het nogal een ongebruikelijke gedachte is van jou die per saldo zegt: het Woord is onveranderlijk en theologische veranderingen die bij het vertalen in vroegere eeuwen zijn ingevoerd moeten behouden blijven en gelden als meer waardevol dan de oerbron-tekst. Je kunt zeggen dat die veranderingen ontstaan zijn door goddelijke inspiratie bij het vertaalwerk. Dan zet je je op een standpunt van voortgaande en corrigerende openbaring. Is dat jouw visie?
quote:
Jezus géén God?
Tit.2:13 de verschijning van de majesteit van de grote God en van onze redder Jezus Christus. <> de verschijning der heerlijkheid van den groten God en onzen Zaligmaker Jezus Christus;
Dit voorbeeld illustreert dat de christenen het erin mogen lezen, maar dat het er zeker niet staat.
Jezus is niet eenduidig (Zoon van) God
Er is een groep van grondteksten die terug te voeren is op Origenes (dat stel ik). Hem kennen (stel ik) is de groep teksten begrijpen. Feit is dat er dus een groep teksten is die (Zoon van) God niet overal heeft. Dat is de door de wetenschap gevolgde variant. Theologisch een buitengewoon belangrijk punt. Maar voor de wetenschap volstaat om te weten dat er varianten zijn. Want dat de theologie niet anders kan dan gaan beïnvloeden, dat is voor de wetenschap het uitgangspunt. Voor de wetenschap bestaat er ook niet zoiets als een ware en een corrupte tekst. Want alle teksten zijn gecorrumpeerd.
Jezus als Zoon des mensen is volslagen theologie
Ps 80:18 Uw hand zij over den man Uwer rechterhand, over des mensen Zoon, Dien Gij U gesterkt hebt. <> Leg uw hand op uw beschermeling, het mensenkind dat u hebt grootgebracht.
Het is spijtig maar ik moet opnieuw uitweiden. In dit voorbeeld zie je een essentieel verschil in omgang met God’s Woord. Voor een christen is het oudste geschrevene een voorafschaduwing van hetgeen van hogere orde is. Een Christen is dus in staat om de toekomst te halen uit de oudste geschiedenissen. Maar voor de wetenschap is dat absolute inlegkunde. Zeker als er met nieuwe kennis naar het oude gekeken wordt. Immers het enige dat het oude dan nog verbindt met het nieuwe is vooringenomenheid en vervalsing van de geschiedenis.
Daardoor is deze tekst van de grootste profeet-koning en menselijke vader van onze Heiland voor de christen een profetie van de hoogste orde. Maar voor de wereld is zij onzin. Want een “mensenkind”, dat is gewoon de mens zelf. Maar dat de christenen een religie hebben die vanaf Mattheüs spreekt over een mensenzoon, dat is prima. Ze moeten zich allleen niet verbeelden dat dat uit de joodse geschriften komt. Evenzo de profetiën van Ezechiël en Danieël over een aan een mens gelijke gedaante. Zo ook in Openbaringen 1:13 en 14:14. Voor de christenen is helder over wie wordt geschreven, en dus geven zij dat aan en rekenen zij daarmee. Ja, Jezus (in navolging van zijn tijdgenoten) zelf rekent ermee als Hij over zichzelf spreekt als Zoon des mensen. Kennelijk is het een gangbaar joods begrip geënt op de profetiën van Daniël en Ezechiël.
Ik maan hier wel tot voorzichtigheid. Een zekere mate van gescheidenheid van OT en NT acht ik bij vertalen wel gewenst. Interpretatie en uitleg is toegestaan kun je stellen, maar als een christen het OT in de vertaling zó bijschaaft dat een traditionele Jood een misvorming van de Tenach herkent is er vermoedelijk iets bedenkelijks gebeurd.
quote:
Joh.9:35 Gelooft gij in den Zoon van God? <> Gelooft u in de Mensenzoon?
Jezus als God onfeilbaar, is (onbijbelse) theologie
Luk 2:51 Hij was hun voortaan gehoorzaam. <> en was hun onderdanig.
Joh.11:38 Ook dit ergerde Jezus. <> Jezus dan wederom in Zichzelven zeer bewogen zijnde
Joh.7:8 Gaan jullie maar naar het feest; ik ga niet, omdat de tijd voor mij nog niet rijp is. <> Gaat gijlieden op tot dit feest; Ik ga nog niet op tot dit feest; want Mijn tijd is nog niet vervuld.
De voorbeelden spreken voor zich.
Paulus als typische slechterik en geloofs-hardliner.
Galaten 5:12 Ze moesten zich laten castreren, die onruststokers! <> Och, of zij ook afgesneden werden, die u onrustig maken!
Schelden, en krachttermen gebruiken zijn zonden omdat zij ongerichte boosheid brengen. Net als woede (ongerechtvaardigd jezelf verliezen) een term is die niet past bij God; tegenover toorn (gerechtvaardigde boosheid). Dat is principieel een geheel andere soort van communicatie dan een gerichte veroordelende toorn (zie daarover NBV <> SV van Mat.5:22). Castratie van de onruststokers biedt de gemeente geen enkel nut of rust. Maar afsnijding van de gemeente (door God) is precies wat ook de lading dekt. Los van de lippendienst die hiermee wordt verricht aan de tegenstanders van Paulus bij de joden en mohammedanen en de moderne christenen, is dit een voorbeeld van een absoluut ongeloof dat de Heilige Geest hier spreken kan. Het is een voorbeeld dat je haast zou wensen dat de bijbel niet onfeilbaar was.Want was zij niet onfeilbaar dan zou de Heilige Geest in jou en in mij nog de juistere weergave kunnen geven en deze tekst in de heiligheid van Gods Geest ook geestelijk duiden en dus ook geestelijk kunnen schrijven. De Heilige Geest biedt een vrijmoedigheid die door de wereld niet begrepen kan worden.
De leer verruimd
Mat.9:13 Ik ben niet gekomen om te roepen rechtvaardigen, maar zondaars tot bekering. <> Ik ben niet gekomen om rechtvaardigen te roepen, maar zondaars.
De kern voor een christen wordt samengevat in die ene vertaling die al het andere bevestigt: de eenheid van de schriften:
2 Petrus 1:19 Ons vertrouwen in de woorden van de profeten is daardoor alleen maar toegenomen. <> En wij hebben het profetische Woord, dat zeer vast is.
Het ene is een subjectieve vertrouwenskwestie van minder en meer vertrouwen in een veelheid van overleveringen, en het andere is de objectieve absoluutheid van een Enige Rots.
En gij doet wel, dat gij daarop acht hebt, als op een licht, schijnende in een duistere plaats, totdat de dag aanlichte, en de Morgenster opga in uw harten.
Vraag:
Wie heeft het gezag om over al deze zaken te oordelen?
Is dat God, of is dat de tegenstander van God?
Zijn dat Gods kinderen? Of zijn dat de kinderen van deze wereld?
Naar wie neigen de kinderen van God hun oren, en hun hart, en hun zinnen?
Naar God, of naar de wereld?
Dat is een reeks van vragen, waar je op zich uitgebreid over kunt gaan discussiëren maar ik houd het even beperkt. Sommige verschillen berusten op een verschillende brontekst als uitgangspunt (zoals Mat. 9:13).
Uiteraard zou het logisch zijn als de kerk(en) de vertaling maken en voor zover ze dat niet kunnen dan toch een zeer nauwkeurig checken van een uitbesteed resultaat zouden doen. Als men dat ook niet kan dat houdt het op. Maar dan moet men zich eens afvragen waarom men niet gewoon de Statenvertaling blijft gebruiken. Dat kan men zich trouwens sowieso afvragen.
Wat betreft het respect voor God als auteur wat jij wel eens noemt en het gebrek aan respect wat jij ziet, kun je in het verband met de vragen die je nu opwerpt ook een vervolgvraag stellen of het vertalen en daarbij theologische overwegingen de vertaling laten beïnvloeden ook niet juist een disrespect op de wijze zoals jij het bedoelt kan inhouden. (God heeft de Bijbel gegeven en theologen menen dat ze hun uitleggingen en theorieën erin mogen laten doorklinken, als ze aan het vertalen zijn! En dit terwijl God misschien de Bijbel gewoon gaf aan de mens met gebruikmaking van de woorden die de mens gebruikte en niet met woorden die theologen in hun slimheid er plaatsen.)
Misschien vind je me een advocaat van de duivel maar dit is wel serieus bedoeld.
Ik vind de kreet "aan de theologie vooraf" eigenlijk niet eens zo slecht. Los van het resultaat in de NBV vind ik het niet geheel malafide om een vertaling te willen maken waarbij theologische uitleggingen en tradities, als die bij bepaalde bestaande vertalingen te herkennen zijn als ingevoegd element, niet opnieuw te gaan gebruiken. Dat vind ik zeer verdedigbaar. Als je het wél doet is dat niet alleen een teken dat je in de lijn van die theologie wilt staan, maar ook dat je je in het recht acht om de oorspronkelijke teksten aan te passen om die lijn stevig aan te zetten en mogelijke andere theologie en uitleg moeilijker te maken. Een verantwoordelijkheid die je op je neemt, dus.
quote:
3. Toegift; een derde perspectief; dat van de bruid van ChristusNadat we het hebben bekeken vanuit werelds perspectief en vanuit christelijk perspectief, zou een derde perspectief als getuigenis mooi zijn. Want voor wie inzicht heeft is 1 perspectief genoeg. En voor wie drie perspectieven niet genoeg zijn, zullen ook 100 perspectieven niet genoeg kunnen zijn. En een derde perspectief is er ook wel. Het perspectief van dit forum. We kunnen het namelijk bekijken vanuit jouw eigen voorbeeld. Jij schreef afgelopen week met Gaitema in een draad over de dochter van Sion (Ik weet niet meer in welke draad). De dochter van Sion betreft de kern en het hart en de heerlijkheid van het evangelie van Jezus Christus. En kenmerkend aan de profetieën: hoezeer het ook in het oude testament een betekenis en duiding diende, in het nieuwe testament is het van nog groter belang. De dochter van Sion dat is de bruid van Christus. Dat is het overblijfsel dat God zal beschermen en redden.
Wie de dochter Sions wegvertaalt, die vertaalt de bruid van Christus weg. Die vertaalt in 1 klap alle christenen weg.
Doe je huiswerk en oordeel zelf..
Ja, elders met Gaitema kwam het even ter sprake.
Maar dit is inderdaad, heel vreemd. Ik wist dit niet; dat de moderne vertalingen hier zo zwaar ingegrepen hebben. En het zou interessant zijn om te weten wat de motivering daarbij geweest is. Dit lijkt me een wijziging die moeilijk te verdedigen is.
quote:
Zach 9:9 Verheug u zeer, gij dochter Sions! juich, gij dochter Jeruzalems! Ziet, uw Koning zal u komen, rechtvaardig, en Hij is een Heiland; arm, en rijdende op een ezel, en op een veulen, een jong der ezelinnen.
quote:
Kortom
Wetenschappelijk gezien is de bijbel een doorn in het oog van de maatschappij. Want gelovigen onttrekken zich aan de "empirische" waarheid en beroepen zich op een boek en ontlenen daar alle (betekenisvolle) gezag en alle (betekenisvolle) waarheid uit.
De anti-these is er al voordat wordt begonnen met vertalen.
Mja, dit klinkt als een complottheorie. Zou dat nu wel zo zijn?
quote:
Maar dat is niet het voornaamste: belangrijker is dat een ongelovige niet anders kan dan beïnvloed worden door een niet-theologisch vooroordeel. Dat is ook waar luidkeels reclame mee wordt gemaakt. Vertaling aan de theologie vooraf. Maar niet-theologisch is gewoon hetzelfde als anti-God en anti-christelijk.
Hmmm, ik vraag me af of je nu niet teveel de nuancering gaat loslaten ten koste van het krijgen van juist inzicht in hoe iets in elkaar steekt en dat je -- populairder gezegd -- wat kort door de bocht redeneert.
quote:
Het venijn zit in elk onzuiver vertaald los woord. Maar de illustratie is steeds in een knalharde confrontatie: een mens aanduiden als God's Zoon is theologie. Een christen die niet kan schelden? Hah, de wereld wéét beter. Dus ook Paulus schold en roept uit: laat ze castreren, die onruststokers! Christus die volstrekt eerlijk is? Allemaal theologie! Hij ergert zich, hij was ongehoorzaam tegen Maria en Jozef, en Hij liegt tegen zijn broers dat hij niet naar het feest in Jeruzalem gaat. En hoezo hoofdletters uit eerbied? De joden kènden niet eens hoofdletters! Ach ijdelheid in geveinsdheid; hoezeer toonden de joden méér eerbied, zelfs nog in hun ongeloof tot hun verwoesting toen de Romeinen hun vaandels in Jeruzalem wilden brengen.
Dit wordt wat veel om allemaal te becommentariëren. Dus ik doe het even niet. Het zijn wellicht ook verzuchtingen van jou, niet zozeer bedoeld als items die ik allemaal nauwkeurig van commentaar moet voorzien (alhoewel ik gaarne iets zeg over dingen die je expliciet aanduidt als iets waarop je een reactie verwacht).
quote:
Het is de verwarring van de Sprookjesbijbel: de schrijvers worden gepresenteerd als identiteitsfrauderende verhaaltjesvertellers, en anachronismen worden ingebakken tot verbabelonisering van deze Rots in onze wereld. Paulus die spreekt over de tegoeden op de rekeningen van de Philippenzen, David die niet meer spreekt over gebrokenen van hart, omdat dat tegenwoordig liefdesverdriet betekent.
Maar het is niet alleen dat de wetenschap heerst over de bijbel. Want ook de taal van de maatschappij krijgt gezag over de taal van de bijbel. Daardoor moet de bijbel steeds afgestemd worden op de veranderingen en veranderde inzichten in de maatschappij. Formeel om de eigen boodschap van de bijbel te kunnen blijven brengen. Maar hoe kun je een eigen onveranderbare boodschap blijven brengen als die boodschap steeds in de taal moet van de veranderingen? Een snel veranderende maatschappij heeft dus sneller een nieuwe vertaling nodig. En een traditionele, consistente, maatschappij heeft geen nieuwe vertalingen nodig. Maar hoe kan een vertaler iets brengen tot een veranderd inzicht, als juist de boodschap onveranderd moet blijven? Of in boterletters: hoe zou de bijbel geformuleerd kunnen worden zodat de inwoners van Sodom en Gomorra het nog als een bijbel zouden accepteren? De veranderende maatschappij blijkt de rots en het fundament, en de bijbel wordt de veranderende boodschap die probeert de veranderingen bij te benen. Wat een klucht!! Wat een vreselijk oneerbiedwaardige omgang van de christenen met God! Een voetbalvereniging is nog traditioneler en trouwer aan de eigen wortels.
Tsja, ik begrijp de ontgoocheling wel maar helemaal ontkomt men toch niet aan op zijn minst wat kleine bijstellingen zo af en toe ook al zal voor mij het bijplaatsen van noten met uitleg van een bepaald woord in het betrokken verband van mij de voorkeur krijgen. Het moet natuurlijk ook niet langzamerhand zo worden dat er nauwelijks nog een vers te lezen valt zonder dat men een noot moet raadplegen.
"De veranderende boodschap" is trouwens natuurlijk niet wat men nastreeft, dezelfde boodschap verwoorden in de woorden die lezers verstaan is sowieso de bedoeling bij vertalen. Als men jouw "eis" consequent zou doorvoeren komt men er wellicht toe dat zodra er een vertaling is gemaakt in een taal, die nimmer meer herzien mag worden. Zolang de betrokken taal bestaat en onder een bepaalde naam bekend is zal die eens-gemaakte vertaling de vaste bron zijn. (En voor verschillende talen geldt dan automatisch een verschillende datum waarop die onveranderbare vertaling gereedgekomen is.) De taal, schriftelijk zowel als mondeling, dient daarna "bevroren" te worden teneinde het steeds goed begrijpen van de Bijbel in die taal te waarborgen? Denk je dat dit lukken gaat? Ik niet.
Het ideaal van de wereld waarin niets meer verandert, is dat het ultieme Bijbelgebod? Hmmm... misschien...; het einde van al het chaotisch draven en streven!
quote:
Wat is veranderd, is dat het Woord dat wij hebben gekregen niet meer vast en zeker is. De christenen mogen nog wel leren dat hun eigen vertrouwen in de profeten is toegenomen. Maar het geloof in het Woord van God dat vast en zeker is in de zin van 2 Petrus 1:19; ja dat Woord is weggenomen en dat geloof wordt niet meer beleden. En bij alle voorbeelden sta ik niet eens meer stil bij het feit dat er continu gewoon compleet andere woorden staan en dat er complete woorden wegvallen of toegevoegd worden.
Ja, maar je bent nu verbitterd. Of spreekt althans uit een verbitterd hart. Moet er toch niet uiteindelijk iets constructiefs gezegd worden? Bij alle fouten die men bij de NBV maakt is het toch ook wel weer zo dat het bij Gods Woord gaat om "woord" in de zin van
leer en van
belofte. Het gaat toch niet uitsluitend om de individuele woorden al wil ik best nog eens herhalen dat ik ook vind dat een goede Bijbelvertaling zoveel mogelijk letterlijk moet zijn.
Nou vooruit, even een vertellen van eigen ervaring -- een beetje als een anekdote -- in zekere zin een luchtige noot al geeft het misschien toch ook te denken:Er zit natuurlijk voor een individueel mens ook een emotie bij de dingen en zo blijft het voor mij zeker zo dat als ik iets hoor als:
9 Opeens stond er een engel van de Heer bij hen en werden ze omgeven door het stralende licht van de Heer, zodat ze hevig schrokken.
dat ik een katergevoel krijg. Dat zijn van die teksten die je in principe van je vroegste jeugd kent en je weet gewoon helemaal vast dat de herders niet zoiets tamelijk huiselijks deden als "hevig schrikken" maar dat ze "vreesden met grote vreze," en anders is het niet "echt". Dat het eerste gedeelte van het vers niet helemaal hetzelfde is stoort nog niet maar het gedeelte na de komma doet de verwachting ineenstorten "Hevig schrikken" is gewoon onmogelijk in de Bijbelse taal en als ik het hoor val ik onmiddellijk uit het "serene Bijbelgevoel".
Nee, als je hoort van "zij vreesden met grote vreze" is het feest der herkenning weer daar! En als de engel dan nog zegt: "Vreest niet want ik verkondig u grote blijdschap die al den volke wezen zal," dan is het helemaal goed. En als de engel zegt
‘Wees niet bang, want ik kom jullie goed nieuws brengen, dat het hele volk met grote vreugde zal vervullen,"
dan ben je teleurgesteld en valt de vreugde tegen want zo spreekt een engel niet, maar die moet iets mooi speciaals zeggen als dat iets "den volke wezen zal".
(Het vrezen met grote vreze is overigens ook meer gewoon letterlijk vertaald en het wil er bij mij maar moeilijk in dat er een serieuze reden zou zijn om het niet zo te laten staan.)
quote:
Micha 4:10 Lijd smart en arbeid om voort te brengen, o dochter Sions! als een barende vrouw; want nu zult gij wel uit de stad henen uitgaan, en op het veld wonen, en tot in Babel komen, maar aldaar zult gij gered worden; aldaar zal u de HEERE verlossen uit de hand uwer vijanden.
