Auteur Topic: Een wolf in schaapskleren  (gelezen 9084 keer)

Piebe

  • Berichten: 6200
  • oud katholiek
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Gepost op: juli 19, 2010, 11:39:40 am »
Ik zat eens te denken over de invloed van de Bijbel op de Nederlandse taal. We kennen allemaal de uitdrukking 'een wolf in schaapskleren' wat tegenwoordig zoveel betekent als iemand die er ongevaarlijk uitziet, maar wel gevaarlijk is. Deze uitdrukking is gebaseerd op het volgende vers:

'Maar wacht u van de valse profeten, die in schaapskleren tot u komen, maar van binnen zijn zij grijpende wolven.' (Mat 7:15)

In de Bijbelse tijd was een wolf in schaapskleren een valse profeet die zich voordeed alsof hij door God gezonden was en tegenwoordig is het iemand die er ongevaarlijk uitziet, maar het niet is. We kunnen deze uitdrukking uit de Bijbelse tijd niet één op één zetten met de tegenwoordige betekenis, dat moge zeer duidelijk zijn.

Het schaap en de wolf zijn natuurlijke vijanden van elkaar en dat dienen we goed in ogenschouw te nemen. De wolf staat het schaap naar het leven, maar het schaap vormt geen enkele bedreiging voor de wolf. De wolf is een roofdier, net als de leeuw en moet doden om te overleven. Het ligt in zijn natuur besloten. Ook de duivel wordt vergeleken met een roofdier:

'...de duivel, gaat rond als een briesende leeuw, zoekende, wie hij zou kunnen verslinden' (1 Petr 5,8)

We weten dat Jezus zijn volgelingen schapen noemde en apostel Paulus was één van die vele eerste generatie christenen. Daarom vond ik het volgende vers zeer opvallend om te lezen:

'En ik ben uit de muil van de leeuw verlost.' (2 Tim 4,17)

Zou Paulus ooit echt met leeuwen gevochten hebben of bedoelde hij misschien wat anders? We vinden nergens in het NT wat over leeuwen, doch staat in vers 14 van hetzelfde hoofdstuk dat Alexander de kopersmid, Paulus veel kwaad had betoond. Het was dus een mens en geen echte leeuw waar hij van verlost was. Ook in dit vers zien we heel duidelijk dat 'wolven' in de Bijbelse tijd een symbolische betekenis kunnen hebben.

Hand 20,29
Want dit weet ik, dat na mijn vertrek zware wolven tot u inkomen zullen, die de kudde niet sparen.

Om weer terug te komen bij het onderwerp, in de Bijbelse tijd was een wolf in schaapskleren dus een valse profeet, die deed alsof hij door God gezonden was. Vergelijk dat eens met dit:

2 Kor 11,13
Want zulke valse apostelen zijn bedriegelijke arbeiders, zich veranderende in apostelen van Christus.

Een valse apostel was dus evenals een valse profeet, ook een wolf in schaapskleren. Dit viel mij op en ik weet niet of ik de term nog langer zal gebruiken, mocht een situatie zich voordoen waar het betrekking op zou kunnen lijken te hebben. Een wolf in schaapskleren in de Bijbelse tijd en de betekenis van tegenwoordig verschillen nogal van elkaar. Zo blijkt dat het van belang is om de verzen in de juiste tijd en context te lezen, aangezien een subtiliteit een wereld van verschil kan maken.
« Laatst bewerkt op: juli 19, 2010, 11:48:57 am door Piebe »
'Wie van zijn bezit of zijn werk leeft heeft het goed, maar wie een schat vindt heeft het beter.'

elle

  • Moderator
  • Berichten: 7583
  • The way of the leaf
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #1 Gepost op: juli 19, 2010, 04:00:20 pm »
Ja daag...

Dan kun je denk ik alle spreekwoorden en gezegden die 'aan de bijbel ontleend zijn' niet meer gebruiken. Gekscherend spreken over herder en/of kudde kan dan ook niet meer. Idem voor babylonische spraakverwarringen, de Filistijnen over u, vanwaar Gehazi's, je broeders hoeder niet zijn, 2 heren dienen, spreken over ijdelheid, laatsten die eersten zijn, handen in onschuld wassen, ribben uit lijven halen, salomonsoordelen vellen, iets met talenten doen, tekens aan de wand zien of je aanschijn bezweten.

Ik denk dat ik elk van die uitdrukkingen wel eens gebruikt heb. Als je overal de bijbelse connotatie bij wil voelen, ja, dan kun je een groot deel van de Nederlandse spreuken of gezegden bij 't grof vuil zetten.
"Ask not what the Body can do for you. Ask what you can do for the Body."[/]

Mellon

  • Berichten: 1045
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #2 Gepost op: juli 19, 2010, 05:21:24 pm »
Ik begrijp niet zo goed waarom bijbelse beeldspraak nou ineens op de schop moet.

Omdat de beeldspraak van de wolf in schaapskleren verwijst naar valse profeten? Ja? Daar is het toch beeldspraak voor?

Het mooie van taal en beeldspraak is nu juist dat het zijn doel bereikt wanneer je de boodschap bij de lezer of luisteraar nauwkeurig kunt overbrengen.

Bij beeldspraak gaat het juist om de associatie. Je gebruikt woorden in een heel andere context, maar toch wordt je boodschap er duidelijker door. Daar is niets mis mee.

Piebe

  • Berichten: 6200
  • oud katholiek
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #3 Gepost op: juli 19, 2010, 07:33:29 pm »

quote:

elle schreef op 19 juli 2010 om 16:00:
Ja daag...

Dan kun je denk ik alle spreekwoorden en gezegden die 'aan de bijbel ontleend zijn' niet meer gebruiken. Gekscherend spreken over herder en/of kudde kan dan ook niet meer. Idem voor babylonische spraakverwarringen, de Filistijnen over u, vanwaar Gehazi's, je broeders hoeder niet zijn, 2 heren dienen, spreken over ijdelheid, laatsten die eersten zijn, handen in onschuld wassen, ribben uit lijven halen, salomonsoordelen vellen, iets met talenten doen, tekens aan de wand zien of je aanschijn bezweten.

Ik denk dat ik elk van die uitdrukkingen wel eens gebruikt heb. Als je overal de bijbelse connotatie bij wil voelen, ja, dan kun je een groot deel van de Nederlandse spreuken of gezegden bij 't grof vuil zetten.

Ik vind niet perse dat ze afgeschaft moeten worden, ik stelde het misschien wat scherper dan ik voor ogen had. Grappig dat je 'de eersten zullen de laatsten zijn' noemt, want dat vind ik ook een heel mooi voorbeeld van een spreekwoord wat tegenwoordig een hele andere betekenis heeft gekregen.

Laat ik het eens anders formuleren: vind jij het belangrijk om de verschillende betekenissen van de spreekwoorden te kennen die hun herkomst in de Bijbel hebben?
'Wie van zijn bezit of zijn werk leeft heeft het goed, maar wie een schat vindt heeft het beter.'

marody

  • Berichten: 267
  • Jippie, werkelijk vrij
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #4 Gepost op: juli 20, 2010, 08:25:55 pm »

quote:

Mellon schreef op 20 juli 2010 om 09:27:


Daarom ben ik het wel met je eens dat sommige beeldspraak wat uitleg nodig heeft. Voor veel van Jezus' gelijkenissen geldt dat je enige achtegrondkennis moet hebben van de cultuur waarin hij leefde.

Maar over het algemeen denk ik niet dat beeldspraak als zodanig een belemmering vormt voor bijbeluitleg of begrip van een tekst, in tegendeel. Beeldspraak wordt niet ter versiering maar juist meestal ter verduidelijking gebruikt.
'...de duivel, gaat rond als een briesende leeuw, zoekende, wie hij zou kunnen verslinden' (1 Petr 5,8)

Wanneer een leeuw een prooi wil pakken zal deze nooit brullen maar stilletjes naar op de prooi toe sluipen. Door brullen zal de prooi enkel vluchten.

Wanneer brult een leeuw dan: Wanneer hij ziet dat hij de prooi niet krijgen kan.
Door te brullen probeert hij de prooi van angst te verlammen en zo alsnog te kunnen pakken.

Beeldspraak voor:
Wij zijn door de duivel niet te krijgen want wij behoren Jezus toe.
Door veel geschreeuw en bedreigingen probeert hij onze blik van Jezus af te krijgen en onze blik te richten op onze aardse omstandigheden.
Wanneer de omstandigheden onze blik verlammen, dan slaat hij toe.
« Laatst bewerkt op: juli 21, 2010, 05:50:52 pm door marody »
uut grûn

St. Ignatius

  • Berichten: 1753
  • Fiat mihi secundum verbum Tuum
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #5 Gepost op: juli 22, 2010, 01:56:29 am »
Oftewel: dhr Steffens, wie het ook mag zijn, heeft dit artikel bijna letterlijk vertaald uit:

"W. D. Davies and Dale C. Allison, A Critical and Exegetical Commentary on the Gospel According to Saint Matthew, i (London;  New York: T&T Clark International, 2004)."

Pagina 51, voor wie het op wil zoeken. Wel zo netjes om je bronvermelding erbij te zetten.
"Men zou een pleister op vele wonden willen zijn..." (Etty Hillesum, 1942)

Mellon

  • Berichten: 1045
    • Bekijk profiel
Een wolf in schaapskleren
« Reactie #6 Gepost op: juli 22, 2010, 10:33:36 am »
Zo geeft Bruce Wilkinson in Secrets of the Vine een alternatieve verklaring voor Johannes 15:6 waar staat dat wijnranken die geen vrucht opbrengen, worden afgesneden en in het vuur worden gegooid.

Na een gesprek met een Californische wijnboer, kwam hij echter tot de conclusie dat er sprake kan zijn van een vertaalfout. Wat is het geval? Wijnboeren snijden geen wijnranken af, omdat ze daar veel te kostbaar voor zijn. Wijnranken die niets doen, worden vertroeteld, afgespoeld en opgebonden, zodat er wel druiven aan komen. En dat (opbinden, optillen) is precies wat het woord voor 'afsnijden' ook kan betekenen.

Ik zal hier niet optreden als verdediger van Wilkinsons stelling, maar interessant is het wel: achtergrondinformatie kan leiden tot nieuwe inzichten.

(Overigens kan ik me niet herinneren wat Wilkinson verder dan met dat vuur doet. Weglaten lijkt me geen optie. Over het algemeen wordt aangenomen dat met het vuur de hel wordt bedoeld, maar vuur kan ook staan voor Gods reinigende liefde, in de bijbel.)
« Laatst bewerkt op: juli 22, 2010, 10:36:04 am door Mellon »